Przygotowując się do opracowania elektronicznej wersji aparatu krytycznego do dzieł zebranych Z. Krasińskiego, które powstaje w Zakładzie Tekstologii i Edytorstwa Dzieł Literackich UMK, natrafiłam na artykuł dr Joanny Pietrzak-Thebault: Francuskojęzyczna twórczość Krasińskiego – czy, komu, po co potrzebna? Rozpoznanie.

Pietrzak przywraca w tym tekście myślenie o Krasińskim, jako o autorze, który urodził się i zmarł w Paryżu, a 20% jego twórczości powstało w języku francuskim. Do tej pory teksty te były publikowane, ale nikt nie oddał im prawowitego im miejsca. Zawsze zsyłane na margines, publikowane w ostatnich tomach, nigdy nie stały się popularne. Dopiero teraz mają szansę, aby nadano im odpowiedni charakter i rangę. Otóż w nowym wydaniu teksty francuskie będą przetłumaczone i zgodnie z przyjętymi zasadami edycji, włączone w poszczególne tomy. Nie będzie, wzorem edycji wcześniejszych, osobnego tomu dla tekstów francuskich.
Arystokrata i chrześniak Napoleona napisał 49 tekstów po francusku. Do tego stworzył pięć przekładów na jęz. francuski i trzy utwory mają niepewną proweniencję. Pietrzak wymienia, oczywiście, twórczość wyłącznie literacką. Współcześnie dysponujemy jedynie wyborem tych tekstów opracowanych przez Pawła Hertza (Z. Krasiński, Dzieła literackie, Warszawa 1973). Całość korpusu jest w pierwszym wydaniu lwowskim (pod red. J. Amborskiego, 1888 r.), pierwszym krytycznym (pod red. Tadeusza Piniego, Lwów 1904), wydaniu jubileuszowym Gebethnera u Wolffa (Warszawa, Kraków 1912, pod red. Jana Czubka). Pisma francuskie przełożone są przez Leopolda Staffa i Konstancję Morawską. Nieznane fragmenty ukazywały się także w „Pamiętniku Literackim”.

Twórczość francuska, jak zaznacza Pietrzak, pęknięta jest na dwie części: 1. młodzieńcza, prozatorska o charakterze refleksyjnym, opisowym i fantastycznym, jest fragmentaryczna i intymna; 2. polityczna, propagandowa, adresowana często do polityków, aby wpłynąć na ich stosunek do sprawy polskiej.

Pomimo tak znakomitego dorobku francuskojęzycznego Krasiński pisarzem francuskojęzycznym nie był. „Język staje się bowiem świadomie kształtowanym narzędziem: ćwiczenia stylistyczne, obfite lektury, napisane fragmenty – próby oparte na autobiografii, wszystkie rozsypane drobiazgi układają się ostatecznie w spójną całość będącą fascynującym świadectwem dojrzewania, szukania własnej drogi twórczej”. Spojrzenie na twórczość francuską pozwoli inaczej spojrzeć na poetę-romantyka, może inaczej odpowiedzieć na pytania związane z procesem twórczym, pisaniem, jak Krasiński podporządkowywał się intelektualnemu dyskursowi, jak zgodnie z regułami, do tworzenia, wybierał język francuski. Więcej pytań niż odpowiedzi…
Odpowiedzi nasuną się same w trakcie prac na edycją… Zapowiada się fantastyczna przygoda, która połączy wiek XIX (romantyczny) z wiekiem XXI (nowych technologii).

Całość tekstu w: Wokół Krasińskiego, pod red. Małgorztay Sokalskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.